พิธีไหว้ครู ครอบมือ

พิธีไหว้ครู ครอบมือ

การไหว้ครู ครอบมือหนังตะลุงจะมีการประกอบวันพิธีไหว้ครูโดยทั่วไปจะกำหนดวันพิธีไหว้ครูป็นวันพฤหัสบดีข้างขึ้น เดือน6หรือเดือน 9และควรเป็นวันคี่ด้วยความเชื่อมาจากศาสนาพราหมณ์ที่ว่า วันพฤหัสบดีเป็นวันครูกล่าวคือพฤหัสเป็นผู้ที่ถือกำเหนิดมาจากฤษี19 องค์เป็นครูสั่งสอนเทพและมนุษย์ดังนั้นการศึกษาสรรพวิชาต่างๆจึงมักนิยมทำกันในวันนี้ จะมีส่วนสำคัญ3พิธีการคือพิธีสงฆ์ พิธีการไหว้ครู และพิธีครอบมือ ตามลำดับ..

พิธีสงฆ์..พิธีจะเริ่มในเวลาตอนเย็นหรือเรียกกันว่านกชุมรังของวันพฤหัสบดี  เริ่มด้วยพระสงฆ์ 5รูปประจำอาสนะสงฆ์แล้วประธานจุดธุปเทียนบุชาพระรัตนตรัยสมาทานศีล  ครูผู้ประกอบพิธีจะขอลาพระสงฆ์ออกมามาทำพิธีขอตรงหน้าโรงหนังตะลุงเสร็จแล้วจะขึ้นโรงหนังตะลุง พระสงฆ์สวดชัยมงคลคาถา จบแล้วตามด้วยสวดชยันโต ประพรมน้ำพระพุทธมนต์เป็นอันเสร็จพิธีทางศาสนา

พิธีไหว้ครู.. จะมีลำดับพิธีการไหว้ครูคือ

-พิธีขอที่ เป็นการบอกกล่าวต่อพระภูมิเจ้าที่ หลังจากที่ครูผุ้ประกอบพอธีไหว้ครูสมาทานศีลแล้ว ครูผู้ประกอบพิธีจะนำดอกไม้ธูปเทียนไปจุดบอกกล่าวแก่พระภูมิเจ้าที่ หน้าโรงหนังตะลุงเพื่อเป็นการขอที่ตั้งโรงทำพิธีการที่เป็นมงคลในการประกอบพิธี จากนั้นก็จะขึ้นไปทำพิธีบนโรงหนังตะลุง

-การขึ้นโรง โดยก่อนที่จะขึ้นโรงหนังตะลุง ครูผุ้ประกอบพิธีจะกล่าวคำทักทายเจ้าโรงขึ้นก่อนว่า.."ตัวเจ้าโรงท่านยังหรือ...ยัง สังขาตังโลกัง ชนาตีติ โลกะวิทู ...ข้าพเจ้าจะขอเข้าโรงหนังเพื่อทำพิธีในคืนนี้ขอให้มีมงคลทำอะไรให้ได้สมปราถนา..จากนั้นก็จะสังเกตุทางศูนย์ทางจันทร์ หมายถึง..สังเกตุระบบการหายใจว่าจมูกทางข้างใดที่หายใจได้คล่องก็ให้เอาเท้าข้างนั้นเหยียบบันไดโรงหนังก่อนแล้วขึ้นไปบนโรงหนังขณะย่างเท้าขึ้นต้องบริกรรมคาถาว่า..ออหนอ  พระพุทธธัง ยุดพระอะระหัง.. ออหนอ พระธัม ยุดพระอะระหัง.. ออหนอพระสังฆัง ยุคพระอะระหัง สัมมาสัมพุทธโธ.. จากนั้นจึงหันกลับมาส่งมือรับศิษย์ที่จะเข้าร่วมพิธีครอบมือตามขึ้นไป

-การจุดเทียนชัย จะดำเนินการโดยประธานในพิะีจุดเทียนชัย เทียนยอดบายศรี เพือเป็นการบูชาสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขณะจุดเทียนดนตรีจะบรรเลงเพลงสาธุการ

-การบูชาพระรัตนตรัย บูชาเทวดาและเสกนำ้มนต์ เมื่อครูผุ้ประกอบพิธีเริ่มบูชาพระรัตนตรัยจบแล้ว กล่าวบทชุมนุมเทวดา ร่ายบทธรณีสาร เสกน้ำมนต์ เสกแป้งกระแจะ พระสงฆ์สวดชัยมงคลคาถา ผู้ประกอบพิธีจะประพรมน้ำพระพุทธมนต์บนโรงหนัง ดนตรีบรรเลงเพลงมหาฤกษ์

-พิธีเชิญครู เป็นการเชิญอานุภาพของหนังตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ตลอดจนคุณบิดา มารดา สิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้มาสถิตอยู่ในมณฑลพิธี ขณะกล่าวบทเชิญครูดนตรีบรรเลงเพลงพัดชา

-พิธีรับพานครู ครูผู้ประกอบพิธีจะรับพานครูหรือขันครูจากศิษย์ที่นำมามอบเป็นเครื่องบูชาครู จากนั่นครูผุ้ประกอบพิธีประพรหมน้ำมนต์และเจิมหน้าฝากให้ศิษย์

-พิธีกราบครู การกราบครูจะเริ่มจากครูผู้ประกอบพิธีนำกราบครู 9 ครั้ง การกราบครูของหนังตะลุงจะมีความแตกต่างไปจากการกราบโดยทั่วไป กล่าวคือ เริ่มด้วยการยืนพนมมือ จากนั้นกล่าวคำบูชาครูพิราพหน้าทองว่า "อิมินาสักกาเรนะ ครูพิราบหน้าทอง ทัสสะ ปูเชมิ" 1เที่ยวจบแล้วนั่งคุกเข่าลงกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ จากนั้นลุกขึ้นยืนโดยเอามือลูบจากเท้า ขา สะเอว ลำตัว เมื่อถึงหน้าอกให้เอามือทั้งสองไขว้กัน แล้วพนมมือไหว้ดังเดิม จากนั้นก็กล่าวคำบูชาครูพิราพหน้าทอง ปฎิบัติเช่นนี้จนครบ 9ครั้ง เป็นอันเสร็จพิธีการบครู

-การถวายเครื่องสังเวย  เริ่มจากครูผู้ประกอบพิธีจุดเทียนปักไว้บนเครื่องสังเวย(ที่ 12)  จากนั้นผู้ประกอบพิธีนำกล่าวคำถวายเครื่องสังเวยครูหนัง "อุกาสะ สหรบพระเพียร ชนะสัมปันนังสาลีนัง โภชนานัง อุทะกัง วะรัง โสคนธารสนานา ครูพิราบหน้าทอง ทัสสะ สาธธามิหัง บูชายันติ" เสร็จพิธีจึงลาเครื่องสังเวย

-การเซ่นรูป เป็นพิธีการเพื่อให้รูปหนังได้รับกลิ่นไอของอาหารคาวหวานที่นำมาถวายครู โโยเริ่มจากครูผุ้ประกอบพิธีจะนำเอารูปหนังที่เป็นตัวสำคัญปกติจะเป็นรูปครู(ฤษี)และรูปตัวตลกชูดรง โโยเอารูปหนังวางซ้อนกัน แล้วเอามาวนในลักษระแนวนอนขนานกับพื้นเหนืออาหารคาวหวาน(ที่12)พร้อมบริกรรมคาถาว่า

"โอม ไอ้ตึง ไอ้ต้อง "อ้ตึงตายในท้อง กูต้องเรียกให้สูมา กุหาให้สูกิน อิ่มหนำสำราษแล้วเล่นหนังให้มีคนรักคนยอ (อฐิฐาน)

-พิธีครอบมือหรือครอบครู  เป็นพิธีการที่ทำขึ้นเพื่อเป็นการยอมรับในการเป็นนายหนังตะลุงที่สมบูรณ์ของศิษย์ที่จะยึดเป็นนายหนังตะลุง โดยมีลำดับการครอบมือจากครูผุ้ประกอบพิธีรับมอบพานครูจากศิษย์ ศิาญ์จะกราบครู 3 ครั้งและครูผุ้ประกอบพิะีป้อนชานครู (การป้อนอาหารคาวหวานที่เหลือจากการถวายครู) ให้กับศิษย์และประพรมน้ำมนต์ เจิมหน้าผากด้วยแป้งประแจะ จากนั้นศิษย์จะกราบครู 3ครั้ง ในการกราบครั้งที่  ศิษย์จะกราบค้างอยู่กับพื้น ครูผู้ประกอบพิธีจะทำพิธี"ประสิทธิีตีหลัง" ให้ศิษย์ (การประสิทธีตีหลังคือการที่ครูผู้ประกอบพิะีนำเอารูปฤษีตีลงบนหลังศิษย์ 3 ครั้ง)พร้อมบริกรรมคาถาว่า "สิทธิ กิจจัง สิทธิพุทธัง สิทธิธัมมัง สิทธิสังฆัง สิทธิลาภังภวันตุเม" การจับรูปครู(ฤษี)ของครูผุ้ประกอบพิธีจะจับรูปครูหันหน้าฤษีไปทางซ้ายมือของครูผุ้ประกอบพิะีจากนั้นศิษย์จะลุกขึ้นพนมมือ ครูผุ้ทำพิธีจะบอกอนุศาสน์แก่ศิษย์ในใจความที่ว่าให้ยึดมั่นในวิชาชีพหนัง ตลอดจนถึงให้ประพฤติตัวอยู่ในศีลธรรมอันดี จากนั้นครูผุ้ประกอบพิธีก็จะมอบรูปฤษีให้กับศิษย์ พร้อมบริกรรมคาถาว่า "พุทธะรัตนัง ธัมมะรัตนัง สังฆะรัตนัง พุทธะผูกอุ ธัมมะผูกอุ สังฆะผูกอุ"อันหมายถึงได้มอบครูหนังไว้กับศิษย์ ซึ่งในภายภาคหน้าศิษย์จะต้องเป็นผู้รักษาครูไว้กับตัว

-การเล่นหนังถวายครู 

เป็นการบูชาครูและเอาฤกษ์เอาชัยของศิษย์ที่เข้ารับการครอบมือ

-พิธีส่งครู เป็นการทำพิธีส่งครูหลังจากที่ศิษย์ได้เล่นหนังถวายครู โดยพิธีในการส่งครูจะมีบทบริกรรมคาถาว่า"โอมถึงถึง อายุค พุทแทรกบาดาล แทรกปัตวี แทรกอาโป แทรกเตโช ภะสัมโสธายะ มอ ฬอนัง"

พิธีไหว้ครู ครอบมือ โดย อาจารย์เอิบน้อย ยอดขุนพล